Dumping syndrome po operacji bariatrycznej – czym jest zespół poposiłkowy? 

Zespół poposiłkowy, znany pod angielskim określeniem dumping syndrome, jest jednym z niekorzystnych skutków operacji bariatrycznej. Może się on pojawiać nawet u połowy osób poddanych chirurgicznemu leczeniu otyłości. Niesie za sobą szereg nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak bóle brzucha, nudności, wymioty, zawroty głowy czy pocenie się. Pojawiające się zaburzenia trawienia pokarmów i wchłaniania składników odżywczych prowadzą do niekontrolowanej reakcji organizmu. Dolegliwość ta może wystąpić niezależnie od formy wykonanego zabiegu. Z dzisiejszego wpisu dowiesz się m.in. jakie są przyczyny zespołu poposiłkowego, czym się on objawia i w jaki sposób można mu zaradzić.

Spis treści:

1. Jakie są objawy dumping syndrome?
   • Wczesny dumping syndrome
   • Późny dumping syndrome
2. Dlaczego po operacji bariatrycznej dochodzi do zespołu poposiłkowego?
3. Dumping syndrome po operacji bariatrycznej – jak zapobiegać?

Jakie są objawy dumping syndrome?

Tzw. zespół poresekcyjny jest często występującym powikłaniem, z którym mierzą się pacjenci bariatryczni. Określenie to odnosi się do objawów, jakie pojawiają się, kiedy pokarm przedostanie się do jelita zbyt szybko. Zespół poposiłkowy może być obserwowany u osób po całkowitej i częściowej resekcji żołądka¹https://www.nature.com/articles/nrgastro.2009.148. Objawy pojawiają się kilkanaście do kilkudziesięciu minut po posiłku lub nawet do 3 godzin po spożyciu pokarmu²https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/63480. W zależności od momentu pojawienia się dolegliwości wyróżniamy wczesny i późny dumping syndrome.

Wczesny dumping syndrome

Wczesny zespół poposiłkowy objawia się dolegliwościami głównie ze strony układu pokarmowego występującymi około 15-30 minut po posiłku. Należą do nich:

• nudności,
• hiperglikemia,
• wymioty,
• bóle brzucha
• zawroty głowy
• kołatanie serca,
• biegunka,
• osłabienie,
• spadek ciśnienia tętniczego,
• zawroty głowy,
• zaczerwienienie twarzy³https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/63480.

Późny dumping syndrome

W przypadku zespołu poposiłkowego późnego objawy pojawiają się nawet do kilku godzin po spożytym posiłku. Do najczęściej występujących zalicza się dolegliwości związane z hiperinsulinemią i hipoglikemią, czyli spadkiem poziomu cukru we krwi. Późny dumping syndrome charakteryzuje:

• głód,
• pocenie się,
• osłabienie,
• uczucie niepokoju,
• problemy z koncentracją,
• drgawki⁴https://www.nature.com/articles/nrgastro.2009.148.

Dlaczego po operacji bariatrycznej dochodzi do zespołu poposiłkowego?

Żołądek po chirurgicznym leczeniu otyłości nie spełnia już roli magazynującej. Oznacza to, że pokarm bardzo szybko przemieszcza się do dwunastnicy, a w przypadku operacji gastric bypass bezpośrednio do jelita cienkiego. W następstwie tego znacznie nasila się produkcja hormonów jelitowych kontrolujących działanie układu pokarmowego, a sama treść pokarmowa powoduje wiązanie dużej ilości wody pozyskanej z krwioobiegu. Jednocześnie dochodzi do gwałtownego wchłaniania glukozy i w odpowiedzi na to – intensywnego wydzielania insuliny. Nadprodukcja tego hormonu może być przyczyną tzw. późnego zespołu poposiłkowego⁵https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/dumping-syndrome/symptoms-causes.

Dumping syndrome po operacji bariatrycznej – jak zapobiegać?

Występowaniu zespołu poposiłkowego można skutecznie zapobiegać. Główną rolę odgrywa tutaj stosowanie się do zaleceń dietetycznych. Dumping syndrome pojawia się najczęściej jako rezultat błędów żywieniowych. Posiłki zbilansowane, zgodne z zasadami diety po operacji bariatrycznej znacznie ograniczą ryzyko pojawienia się tego typu komplikacji.

Działania, jakie warto podjąć w celu zapobiegania zespołowi poposiłkowemu:

• Ogranicz spożywanie posiłków bogatych w cukry proste, szczególnie słodycze, słodkie koktajle, soki, napoje, lody, sorbety, produkty z mąki oczyszczonej, syropy.
• Nie pij w trakcie posiłku – płyny rozrzedzają treść pokarmową, przyspieszają opróżnianie żołądka i przedostawanie się pokarmu do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Najlepiej pić 30 minut przed i 30 minut po posiłku.
• Unikaj potraw tłustych i smażonych (szczególnie na dużej ilości tłuszczu).
• Unikaj spożywania soków owocowych, napojów bogatych w cukry proste i dużych ilości owoców.
• Stosuj dietę o niskim indeksie glikemicznym.
• Żuj dokładnie każdy kęs.
• Spożywaj mniejsze posiłki, ale jedz je częściej.
• Zwiększ spożycie produktów będących źródłem błonnika pokarmowego (do rozważenia suplementacja).
• Komponuj posiłki zgodnie z zasadami talerza bariatrycznego⁶Ukleja, A. (2005). Dumping Syndrome: Pathophysiology and Treatment. Nutrition in Clinical Practice, 20(5), 517–525. doi:10.1177/0115426505020005517.

W przypadku, gdy stosowanie odpowiedniej diety nie pozwala uniknąć dumping syndrome, warto skonsultować problem z lekarzem. Zdarza się bowiem, że zespół poresekcyjny będzie wymagał zastosowania leczenia farmakologicznego, a w skrajnych przypadkach interwencji chirurgicznej⁷Berg, P., & McCallum, R. (2015). Dumping Syndrome: A Review of the Current Concepts of Pathophysiology, Diagnosis, and Treatment. Digestive Diseases and Sciences, 61(1), 11–18. doi:10.1007/s10620-015-3839-x .

Źródła:

1. https://www.nature.com/articles/nrgastro.2009.148
2. https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/63480
3. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/dumping-syndrome/symptoms-causes
4. Ukleja, A. (2005). Dumping Syndrome: Pathophysiology and Treatment. Nutrition in Clinical Practice, 20(5), 517–525. doi:10.1177/0115426505020005517
5. Berg, P., & McCallum, R. (2015). Dumping Syndrome: A Review of the Current Concepts of Pathophysiology, Diagnosis, and Treatment. Digestive Diseases and Sciences, 61(1), 11–18. doi:10.1007/s10620-015-3839-x